Wij moeten er alles aan doen om de continuïteit van onze kmo’s in de hand te werken. Het is onze beste garantie voor een welvarende toekomst voor onze kinderen en kleinkinderen. Het maken van goede afspraken helpt hierbij.

Naarmate de organisatie groeit, stijgt de complexiteit. Deze complexiteit dient beheerd te worden. Op bedrijfsvlak doen we dit door de structuur te verstevigen en te werken aan onze governance of deugdelijk bestuur. Zakenpartners regelen afspraken omtrent hun partnership via de statuten en een aandeelhoudersovereenkomst.

In familiale ondernemingen zijn leiding, bestuur en eigendom sterk met elkaar verweeft. Naarmate het aantal familieleden stijgt, neemt ook de complexiteit toe. Daarnaast is er ook het emotioneel aspect dat inherent is aan het samen werken in een familiale onderneming. Door afspraken vast te leggen in een familiecharter kan deze complexiteit beter beheerd worden en de familiale energie gekanaliseerd worden.

Wat is een familiecharter?

Een familiecharter legt in essentie de spelregels vast voor de komende generaties. Het is dan ook niet vrijblijvend en juridisch afdwingbaar.

Meest voorkomende elementen in een familiecharter zijn:

• Eigenaarsvisie
• Eigendom en overdracht
• Communicatie
• Verloning en afwezigheden
• Leiding en bestuur
• Vorming en opvolging
• Omgaan met conflicten
• Wijzigingen aan het charter

Laten we op sommige elementen iets dieper ingaan.

Eigenaarsvisie

De eigenaarsvisie start over het algemeen met een beschrijving van de gezamenlijke waarden die je als familie onderschrijft, wilt naleven en doorgeven aan de volgende generaties, zowel in de familie als in het bedrijf. 

Ander onderdeel hiervan zijn de visie en doelen die men heeft voor het familiebedrijf. Het betreft het meest essentiële welke men als bedrijfsfamilie wil voortzetten. In essentie is het vaak de keuze tussen continuïteit van het familiebedrijf versus continuïteit van het familievermogen die wordt geëxpliciteerd. 

Voorbeelden zijn:

• Ontwikkeling van het familievermogen met respect voor de 7 familiale waarden.
• De continuïteit van het bedrijf garanderen via familiale en regionale verankering.
• Samen familiaal ondernemen met een eigen bedrijf, en met respect voor en realisatie van de familiewaarden

Eigendom en overdracht

In dit onderdeel wordt omschreven wat de filosofie is van de familie inzake wie aandelen kan bezitten, hoe en aan wie deze kunnen verkocht worden, en hoe de verkoop zal georganiseerd worden. 

Via deze weg kan men afspraken maken om versnippering van aandeelhouderschap tegen te gaan of kan men aangeven dat niet-familieleden die aandelen erven deze verplicht terug dienen te verkopen aan de familie.

Communicatie

Het doel van een familiaal charter is onder andere het voorkomen van conflicten, maar is geen mirakeloplossing. Communicatie is en blijft een werkwoord. In dit onderdeel wordt dan ook besproken op welke wijze de familie overleg gaat plegen over het familiebedrijf, met welke frequentie, via welke kanalen, over welke onderwerpen, wie deel uitmaakt van het familieorgaan,…

Vooral in families waar dagdagelijkse leiding, bestuur en eigendom verspreid zitten over verschillende familieleden is het waardevol om hier afspraken over te maken. Het zorgt er voor dat iedereen betrokken blijft bij het familiebedrijf. Het is ook een goede manier om de volgende generatie reeds van vroeg aan te betrekken bij het bedrijf zodat deze goed weten waar de familie voor staat.

Verloning en afwezigheden

In dit onderdeel wordt uiteengezet welke vergoeding de familieleden ontvangen voor hun prestaties en de procedure voor aanpassing ervan. Gezien vaak vanuit een zelfstandig statuut gewerkt wordt, wordt ook vastgelegd op hoeveel dagen afwezigheid men recht heeft.

Bij uitbreiding gaat dit onderdeel over tewerkstelling in het familiebedrijf. Hierin formuleert men dan vaak een antwoord op bijvoorbeeld volgende vragen:

• Voorwaarden voor tewerkstelling inzake ervaring en opleiding?
• Kunnen partners van familieleden tewerkgesteld worden?
• Wat is de aanwervingsprocedure?
• Hoe worden familieleden geëvalueerd?
• Hoe gaat de familie om met ondermaatse prestaties?

Wijzigingen aan het charter

De wereld is continue in verandering. Ook families staan niet stil. Het is ook niet ongebruikelijk om een familiecharter op te maken waarbij aanvankelijk eerst een aantal basisafspraken worden overeengekomen waar na verloop van tijd een aantal zaken wordt aan toegevoegd.

Het is niet de bedoeling dat te pas en te onpas het familiecharter dient aangepast te worden. Vaak bestaat de afspraak dat eens in de 3 jaar het familiecharter wordt geëvalueerd.

Waarde voor jouw familie

Vaak is de aanleiding voor het opmaken van een familiaal charter een nakende generatiewissel, een – sluimerend – conflict of veranderingen in de familie of omstandigheden die een impact hebben op het bedrijf.

Voornaamste doel van een charter is de continuïteit van het familiebedrijf te vrijwaren, het voorkomen van conflicten en het beperken van politieke spelletjes.

Positieve neveneffecten zijn dat lastige onderwerpen bespreekbaar worden, familiebanden worden versterkt, dat besluitvorming vlotter verloopt, de betrokkenheid stijgt en dat impliciete regels expliciet worden gemaakt.