Jij wel, natuurlijk. Want als verantwoordelijke geef je het goede voorbeeld.

We hadden het eigenlijk niet over jou, maar over de mensen die voor jou werken.

Geldt hetzelfde antwoord ook voor iedereen in jouw team?

Er bestaan organisaties waar niemand loon krijgt.

Hoe kan het dat deze organisaties bestaan?  Volgens de logica van de mens als homo economicus hebben deze immers geen bestaansrecht. De concurrentie voor menselijk kapitaal wordt almaar feller. In Vlaanderen is de krapte op de arbeidsmarkt hoger dan ooit tevoren – en het ziet er demografisch niet naar uit dat hier binnenkort verandering in komt.  Toch lijken vrijwilligersorganisaties daar geen last van te hebben, ondanks het ontbreken van een loon.

Het kan dus interessant zijn voor commerciële bedrijven om even over het muurtje te kijken.  Wat kunnen ze leren van vrijwilligersorganisaties bij het motiveren van hun medewerkers?

Van Contract naar Engagement

Vrij-willig werken. Belangrijk voor- en nadeel hierbij is de vrije keuze, op ieder moment. Je bent eraan begonnen omdat je zelf die nood voelde, niet omdat je geld nodig had of omdat je gebonden bent door een contract.

Je gaat een engagement aan en maakt dit waar - of niet. Een engagement begint met een gegeven woord van mens tot mens.

Enkel wanneer het engagement niet wordt nagekomen, is er een verschil voor de organisatie. Dit is problematisch voor een commerciële organisatie die contracten met derden heeft lopen. Langs de andere kant geeft ook een arbeidscontract geen garantie dat de werknemer er effectief zal staan. Enkel met werknemers die hun engagement nakomen, los van een contract, kan een organisatie een contract naar derden betrouwbaar invullen.  Blijkbaar slagen vrijwilligersorganisatie er in projecten succesvol op te leveren ondanks het ontbreken van een contract.

De eerste boodschap is dus dat een contract een schijn van zekerheid geeft, maar engagement betrouwbaarder is.

Natuurlijk moet je dan niet naar de rechtbank willen stappen…

Van Moeten naar Willen

Het ontbreken van een contract maakt niet alleen alles eenvoudiger en sneller, maar heeft ook andere voordelen.  Het accent verschuift en creëert een ander gevoel voor wie het engagement aangaat. De term moeten wordt vervangen door willen.

Het engagement kan en zal continu in vraag worden gesteld, waardoor je zeker bent dat iedereen er staat met een recent en helder engagement.

De tweede boodschap is dus om voldoend frequent het engagement van je werknemers af te toetsen.  Het is niet omdat er vorig jaar nog een duidelijk uitgesproken engagement was, dat dit er nu nog is.

Van Macht naar Zingeving 

Bedrijven zijn dikwijls hiërarchische organisaties. Er zijn machtsstructuren opgezet waarbinnen relaties van ondergeschiktheid bestaan. Dat wil zeggen dat iemand je kan dwingen om zaken te doen waar je niet achter staat. Meestal heeft dit desastreuze effecten: op die manier worden eigen gevoelens, behoeften en gedachten onderdrukt, wat nefast is voor de kwaliteit van het werk dat die persoon nog kan leveren voor de organisatie. Als iemand niet overtuigd is, wordt die best overtuigd van het waarom. Alleen op die manier kan je de rijkdom aan diversiteit in jouw organisatie naar boven brengen.

Wanneer we geen macht willen gebruiken, valt iedereen terug op zijn eigen beoordelingsvermogen: als je iets doet, sta je er ook achter en kan je je niet verschuilen achter instructies van bovenaf. Iedereen wordt automatisch meer verantwoordelijk voor zijn eigen acties. Bij het ontbreken van kennis, ervaring of tijd om zelf te oordelen, kiezen we zelf om het oordeel van anderen over te nemen wanneer we die vertrouwen. Het engagement wordt aangegaan en nagekomen op basis van vertrouwen. Zelfs in het leger.

De derde boodschap is om geen dwingende macht te gebruiken om een opdracht te laten uitvoeren, hoewel dit soms efficiënter lijkt. Iemand die overtuigd is, zal een opdracht tot een beter resultaat brengen omdat hij zelf persoonlijk verantwoordelijk is voor het resultaat.

Herkenbaar?

Ik hoor graag jouw mening.

Een volgende keer ga ik verder in op hoe een organisatie kan werken aan zingeving.